Siwsäwi
“JAN WALT’ÄWIR PURIÑA”
(Qillqt’iri: Edwin Usquiano Quispe)
Nayarapachanakanxa, khaysa Achiri jach’a markax wali suma markapunitaynawa, kunayman uywanakani, yapunakani, walja qullunakani, jawiranakani, uka pampanakas wali ch’uxñakirakiw uñtasirakiritayna. Ukampirus uka ayllun qamasir jaqinakax wali suma quli chuymanipxanäwa, ukhamarakiw jupanakax uywanaka, ch’uqinaka, kunayman yänak aljt’asisaw kuna muxsa achunaks alt’asipxarakiritayna. Maysatuqitxa, uka markanx wasäx markat jutir jaqinakas qamapxarakiritaynawa.
Ukhamipanx, uka markanx Rubén Costas sata sutin tatax qamasirakïnwa, uka chachax khaysa Santacruz junt’u markat Achiri markar qamasir jutarakitayna. Jupax wali suma qamaskasinw mä urux juchachasïsin jan walt’añar puritayna, ukat Achiri markankïr jaqinakax Rubén Costas uñjasax wali phiñasipxarakitayna. Ukham uñjasax uka chachax janiw kun lurt’añs yatkarakïnti, ukat mä urux uka tatax jaltañ amtatayna.
Ukham iskapkasinx uka paschp markatx mä jisk’a imill kunw irpasiwayatayna, uka jisk’a imillan sutipax Sabina satänwa. Ukampirirus uka yatisax achiri markankïr jaqinakax juk’ampiw wali phiñasipxarakitayna.
Rubén Costas chachax Chukiyaw jach’a markakamaw jisk’a imill irpt’atax purirakitayna. Purisinx uka chachax wasa sutimpiw jach’a markanx jaqinakampix uñt’ayasxarakitayna, Samuel Costas sata sutini, jan wasa jaqinakamp katjayasiñataki. Qhipatuqirux uka jisk’a imillax wali suma yatiqawinakarurakiw sararakiritayna, suma jach’a p’iqiniñataki. Samuel chacharakiw ukxa yatichayarakitayna. Ukham jach’a tawaquxasinx mä pasiñ chachampiw uñt’asirakitayna, uka waynax Erwin Sánchez satarakinawa, uka paninix wali munasiñarurakiw puripxatayna, ukham uñt’asxasinx jupanakax jaqichasiñaruw puripxarakïna. Ukatx panin qamkasinx mä wawanipxarakinawa, uka wawapax Roberto de la Cruz Costas Cuellar sata sutincht’atarakitaynawa.
Erwin Sánchez chachax mä qamir utjawin yuririrakitaynawa, ukatx uka waynax wasa tawaqump panichatarakinawa, uka yatisax Sabina Cuellar tawaqux qulla umantasisinw wirap apaqasirakïnxa, jiwxipanx Samuel Costas chachakiw uka jisk’a wawapx uñxarakinaxa, ukat qhiparux janiw kuns kamacht’añ yatkarakinati, jupapachakirakiw juchanchasirakinax Sabinar apanitapatxa, ukat jiwxipan jupax qulla umantasisarakiw Sabin kipka jiwañar puriwayxarakitaynaxa.
Qhipa tuqirux uka jisk’a wawax Altu pat markanrakiw jilsurakina, jupax janiw khitits kawkit jutats amuyaskarakinati, ukat Confederación Obrera Boliviana (COB) ukankir jaqinakarakiw uywasipxarakïna, ukat jupanakax sapxarakinaw suman sutimax Roberto de la Crusawa sasina, ukat wali waynaptxasinx jupax wali p’iqinchirixarakinaw uka Altu pat jach’a markanxa.
Kunawsatix wali waynaxan ujkax mä tawaqumpiw uñt’asirakitaynax uka tawaqux pä tunk maranirakinw Remediosa Losa sata awil tawaqu. Ukat mä arumax jupanak paninix plaza Murillo ukanw wali munasiñarux purirakitayna, mä juk’a pacharux Remediosa Losan munasiriparakiw wali khumantat jamp’atisiskirpach uñjarakitayna, uka nayra munasiripax Senado uksatuqinrakw irnaqarakïnxa. Robertox ukjam uñjasax walipunirakiw maysa tuqirux t’ijtawayarakitayna.
Uka Roberto chachax wali jach’a ch’axwañanakarurakiw sarañ yatirakitaynaxa, jupax Felipe Quispe mallku chikaw tuqinakatx wali chaxwarakitayna, ukjamat qhipirix jupax taxpach prefectunakampiw ch’axwañarux purirakitaynaxa, uka qhipanx Juan de Granado jaqimpiw phusilap illapt’ayasirakitayna, ukat jupax jan mayampitak chhaqtawayxarakitayna, ujkaruw aka siwsawix tukt’ayaraki.
Amuyt’äwi: janiw jamasat k’arisis sarnaqañäkiti, janirakiw wali wal tukuñäkisa, qhip nayr uñtasaw sartaña, kuna ixwanakas ist’añapuniwa.
Aka siwsäwix jiwasanakan amuyt’asiñasatak qillqt’atawa.
